Minjastofnun

Málþing um torfarfinn 4. september // Symposium: The turf heritage on September 4th.

Málþingið Torfarfurinn - Varðveisla byggingarhandverks verður í Kakalaskála í Skagafirði þann 4. september næstkomandi.

30.08.2023

Fréttir

Skuldaþing í Skuldaþingsey við Skjálfandafljót

Starfsmenn Minjastofnunar fóru á dögunum í Skuldaþingsey á Fljótsbakka við Skjálfandafljót, en þar er að finna friðlýstan þingstað með a.m.k. 30 þingbúðum.

10.08.2023

Fréttir

Vigdísarvellir

Þar sem nú hefur verið opnað fyrir umferð um Vigdísarvallaveg vill Minjastofnun Íslands vekja athygli á nauðsyn þess að sýna aðgát við viðkvæmar fornleifar á Vigdísarvöllum. Stofnunin vill biðja fólk um að varast að leggja bílum á graslendinu við Vigdísarvelli þar sem finna má mjög fallegt og heillegt minjasvæði kotbýla frá 19. öld.

21.07.2023

Fréttir

Stöng í Þjórsárdal: lokað vegna framkvæmda

Vinna er nú hafin við lagfæringar og uppfærslur á yfirbyggingu landnámsskálans á Stöng í Þjórsárdal og verður því lokað fyrir aðgengi almennings að minjunum á meðan framkvæmdir standa yfir.

18.07.2023

Fréttir

Topphóll í Nesjum

Að undanförnu hafa málefni Topphóls verið nokkuð til umfjöllunar í fjölmiðlum þar sem hann, samkvæmt skipulagi Sveitarfélagsins Hornafjarðar, á að víkja vegna vegagerðar.

17.07.2023

Fréttir

Minjavörður Reykjaness við skráningu menningarminja rétt sunnan Fagradalsfjalls árið 2021.

Eldsumbrot á Reykjanesi

Frá því að eldsumbrot hófust á Reykjanesskaga árið 2021 hefur Minjastofnun Íslands unnið ötullega að skráningu og haft eftirlit með menningarminjum á svæðinu.

12.07.2023

Fréttir

Minjastofnun Íslands heimsækir Efnismiðlun Sorpu

Tilgangur heimsóknarinnar var að fræðast um hvernig Efnismiðlun Sorpu virkar og kanna hvort flötur væri á samstarfi milli Minjastofnunar Íslands og Sorpu þegar kemur að endurnýtingu byggingarhluta úr gömlum húsum sem oft hafa mikið varðveislugildi út frá handverki og menningarsögu, hafa verið smíðaðir af mikilli list og oft úr betri efniviði en almennt fæst í dag.

30.06.2023

Fréttir

Leiðtogafundur Evrópuráðsins verður haldinn í Reykjavík dagana 16. til 17. maí 2023

Skerðing á starfsemi aðalskrifstofu Minjastofnunar vegna Leiðtogafundur Evrópuráðsins

Skerðing gæti orðið á starfsemi aðalskrifstofu Minjastofnunar Íslands vegna leiðtogafundar Evrópuráðsins 16. - 17. maí

15.05.2023

Fréttir

NBM auglýsir eftir umsóknum um styrki fyrir árið 2024

Norræni vinnuhópurinn um líffræðilega fjölbreytni, NBM, vinnur að því að stemma stigu við hnignun líffræðilegrar fjölbreytni á Norðurlöndum og tryggja með því að vistkerfin verði áfram öflug og veiti þá vistkerfaþjónustu sem nauðsynleg er fyrir velferð og hagvöxt.

05.05.2023

Fréttir

Dr. Rúnar Leifsson tekur við embætti forstöðumanns af Dr. Kristínu Huld Sigurðardóttur

Umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra hefur sett Dr. Rúnar Leifsson tímabundið í embætti forstöðumanns Minjastofnunar Íslands, eða til eins árs.

02.05.2023

Fréttir

Fleiri fréttir & tilkynningar

Minjavefsjá
- menningarminjar

Í Minjavefsjánni er að finna upplýsingar um menningarminjar á Íslandi.

Smellið á Íslandskortið til að fara beint inn á Minjavefsjánna.

Athugið að í Minjavefsjánni er ekki tæmandi listi yfir friðaðar og friðlýstar minjar.

Nánar um Minjavefsjá
Áhugavert efni

Á þessari síðu má finna áhugavert efni af ýmsum toga um menningarminjar sem Minjastofnun Íslands hefur staðið fyrir, svo sem myndbönd, jóladagatal, minjar mánaðarins og annað útgefið efni.

Skoða efni
Minjar í hættu

Fornleifar og byggingararfur geta verið í hættu af ýmsum orsökum. Helstu áhrifaþættir í dag eru náttúruvá og framkvæmdir. Landbrot, aurskriður og uppblástur geta valdið óafturkræfum skemmdum á fornleifum og byggingararfi og er mikilvægt að reynt sé að bregðast við yfirvofandi hættu.

Tilkynna minjar í hættu

Friðlýstar minjar

Rútshellir (Hrútshellir) undir Eyjafjöllum

Rútshellir er neðst í fjallshlíð undir Eyjafjöllum. Hann hefur lengi vakið athygli fólks, sumpart vegna legu sinnar, svo nálægt alfaraleið, en hann þykir líka falleg og býsna flókin smíð. Hann er holaður út í fíngert móberg. Sérstakt við hellinn er að enginn strompur skuli vera á honum sem nær upp í gegnum bergið og út. Eftir að fjárhúsið var byggt framan við hellinn um 1920 hefur meginhellirinn verið notaður sem hlaða en fyrir þann tíma fer ekki miklum sögum af hlutverki hellisins.

Húshólmi í Grindavíkurbæ

Kirkjulágar eru rústir vestan við Húshólma. Þeir minna á tvo smáhóla í hrauninu sem myndaðist á 12. öld, Ögmundarhraun. Í neðri láginni er rúst sem talin er vera af kirkju og um hana er bogadreginn garður. Telja sumir að kirkja þessi hafi verið í notkun allt fram til ársins 1563. Í norðurhluta lágarinnar er tóft sem hefur vakið mikla athygli á Húshólmasvæðinu. Þar stóð skáli þegar hraunið rann. Skálinn hvarf ekki alveg heldur rann hraunið umhverfis húsið sem mótar nú útlínur hans.

Betuhús í Æðey

Í norðanverðu Ísafjarðardjúpi kúrir Æðey undir fjöllum Snæfjallastrandar, sem skýlir henni fyrir norðanáttinni. Þar má m.a. finna Betuhús. Sagan segir að hús þetta hafi verið hluti af byggingum sem reistar voru í Reykjanesi við Ísafjarðardjúp í tengslum við saltframleiðslu sem þar fór fram á árunum 1773-1793 samkvæmt fyrirmælum Danakonungs.

Hofstaðir í Mývatnssveit

Á Hofstöðum í Mývatnssveit er að finna einn merkasta minjastað landsins. Þar hefur stærsti þekkti víkingaaldarskáli landsins verið rannsakaður í þrígang. Einnig fannst þar kirkja og kirkjugarður frá 10. öld. Nýlega kom í ljós annað bæjarstæði á Hofstöðum rétt norðan túns þar sem finna má annan víkingaaldarskála ásamt útihúsum og kumlateig. Fjöldi annarra fornleifa er að finna á jörðinni, m.a. flókið og mikið garðakerfi á heiðinni.

Hegningarhúsið í Reykjavík

Hegningarhúsið við Skólavörðustíg í Reykjavík er eitt af þeim húsum sem eru órjúfanlega tengd borgarvitund Reykvíkinga. Það var reist á árunum 1871-1873 og var ekki aðeins tugthús heldur einnig ráð- og dómhús Reykjavíkur. Danski byggingarmeistarinn Klentz er höfundur byggingarinnar. Veggirnir eru tvíhlaðnir úr holtasteinum, lögðum í kalk. Óreglulegt hleðslumynstrið myndar skemmtilega andstæðu við annars rólegar útlínur hússins.

Völundarhúsið í Dritvík

Völundarhúsið í dritvík á Snæfellsnesi Það má segja að mannvirkið sé nokkuð einstakt hér á landi en það er hlaðið steinaröðum sem mynda um 11 hringi sem eru hver innan í öðrum. Brynjúlfur Jónsson frá Minna-Núpi teiknaði það upp um aldamótin 1900. Að sögn heimamanna hefur það verið endurhlaðið, sennilega um miðja 20. öldina. Orðið völundarhús er fyrst notað í rituðum heimildum hér á landi á 14. öld.

Víðimýrarkirkja í Skagafirði

Torfkirkjan á Víðimýri í Skagafirði var reist árið 1834 af Jóni Samsonarsyni smið og alþingismanni frá Keldudal. Líklega hefur kirkja fyrst verið reist á Víðimýri fljótlega eftir kristnitöku í landinu. Samkvæmt elsta máldaga frá um 1318 var kirkja á Víðimýri helguð Maríu guðsmóður og Pétri postula. Víðimýrarkirkja er ein af örfáum torfkirkjum sem varðveist hafa á landinu og er hluti af Húsasafni Þjóðminjasafns Íslands. Torf kirkjunnar er endurnýjað reglulega en hlutar úr timburklæðningu og innviðir eru að mestu upprunalegir. Vegggrind kirkjunnar er úr bindingsverki og er að innanverðu klædd ómáluðu spjaldaþili. Í lofti er reisifjöl á langböndum.

Djáknadys í Hamarsfirði

Djáknadys er strýtumyndaður grjóthaugur, um 2 - 5 m hár og 10 x 15 m að umfangi. Fast neðan við dysina liggur gamall vegslóði sem talinn er hafa verið lagður upp úr aldamótunum 1900. Sagan segir að á þessum stað hafi presturinn á Hálsi og djákninn á Hamri hist og þeir barist til dauða. Voru þeir báðir dysjaðir á staðnum og er nafn Djáknadysjar þannig tilkomið.

Á döfinni

Málþing um torfarfinn 4. september // Symposium: The turf heritage on September 4th.