Minjastofnun

Jóladagatal Minjastofnunar Íslands

Í ár verður jóladagatal Minjastofnunar Íslands með aðeins öðru sniði en undanfarin ár. Í stað þess að opna glugga á hverjum degi í desember til jóla fengum við íslensku jólasveinana með okkur í lið með það að markmiði að vekja athygli á vísindarannsóknum á sviði fornleifafræði. Þeir bræður hafa valið 13 rannsóknir sem fram fóru á árunum 2013 til 2023 og stóðu/hafa staðið yfir í að lágmarki þrjú ár.

09.12.2024

Fréttir Jóladagatal 2024

Rúnar Leifsson forstöðumaður er fulltrúi Íslands á árlegu málþingi EHHF

Rúnar Leifsson forstöðumaður Minjastofnunar Íslands er fulltrúi Íslands á árlegu málþingi EHHF (European Heritage Heads Forum) sem fram fer í Póllandi um þessar mundir.

06.12.2024

Fréttir

Snorri Guðvarðsson og Kristjana Agnarsdóttir hljóta Minjaverndarviðurkenningu Minjastofnunar 2024

Snorri Guðvarðsson og Kristjana Agnarsdóttir hlutu Minjaverndarviðurkenningu Minjastofnunar 2024 á ársfundi stofnunarinnar í síðustu viku. Viðurkenninguna hljóta Snorri og Kristjana fyrir mikilvægt brautryðjendastarf í þágu minjaverndar á Íslandi sem speglast í áratugastarfi þeirra á sviði málunar á friðlýstum og friðuðum kirkjum og húsum.

03.12.2024

Fréttir

Ársfundur Minjastofnunar Íslands 2024 - Að uppgrefti loknum: Miðlun og nýting minjastaða

Ársfundur Minjastofnunar Íslands Að uppgrefti loknum: miðlun og nýting minjastaða verður haldinn í lestrarsalnum í Safnahúsinu, Hverfisgötu 15 í Reykjavík fimmtudaginn 28. nóvember kl. 13:00.

22.11.2024

Fréttir

Guðlaugur Þór Þórðarson, umhverfis-, orku- og loftlagsráðherra ásamt Pétri Ármannssyni arkitekt og sviðstjóra hjá Minjastofnun Íslands (vinstri) og Birgi Ármannssyni forseta Alþingis (hægri).

Alþingisgarðurinn friðlýstur

Guðlaugur Þór Þórðarson, umhverfis-, orku- og loftlagsráðherra, undirritaði friðlýsingu Alþingisgarðsins þann 18. nóvember síðastliðinn. Alþingisgarðurinn við Kirkjustræti 14 í Reykjavík er elsti og best varðveitti almenningsgarður við opinbera byggingu á Íslandi. Hann markar tímamót í íslenskri garðsögu þar sem hann er fyrsti garðurinn sem var hannaður áður en framkvæmdir við hann hófust.

19.11.2024

Fréttir

Fornminjasjóður 2025 - Opnað hefur verið fyrir umsóknir um styrki fyrir árið 2025

Opnað hefur verið fyrir umsóknir í fornminjasjóð fyrir árið 2025. Umsóknarfrestur er til og með 15. janúar 2025.

15.11.2024

Fréttir

Dr. Rúnar Leifsson skipaður í embætti forstöðumanns Minjastofnunar Íslands

Dr. Rúnar Leifsson var skipaður í embætti forstöðumanns Minjastofnunar Íslands á dögunum. Hann var skipaður af Guðlaugi Þór Þórðarsyni, umhverfis - orku- og loftlagsráðherra næstu fimm árin.

12.11.2024

Fréttir

Fundargestir. Frá vinstri: Karl Kvaran arkitekt hjá SP(R)INT STUDIO, Renaud Durville menningarfulltrúi Franska sendiráðsins, Guillaume Bazard sendiherra Frakklands, Rúnar Leifsson forstöðumaður Minjastofnunar Íslands, Þór Hjaltalín sviðstjóri Minjavarða, Agnes Stefánsdóttir sviðstjóri Rannsóknar- og miðlunarsviðs og Gísli Óskarsson sviðstjóri lögfræðisviðs.

Franski sendiherrann í heimsókn á Minjastofnun Íslands

Á fundinum var rætt um starfsemi stofnunarinnar, menningarminjar á Íslandi, rekstur og viðhald minjastaða, fjármögnun fornleifarannsókna á Íslandi og í Frakklandi.

01.11.2024

Fréttir

Starfsfólk Minjastofnunar og fylgifiskar við Krzemionki safnið. © Daníel Máni Jónsson.

Kynningarferð starfsfólks Minjastofnunar Íslands í Varsjá

Minjavarslan í Póllandi tók vel á móti starfsfólki Minjastofnunar Íslands í Varsjá í síðustu viku með þéttri dagskrá dagana 9. - 13. október. Starfsfólk fékk kynningu á starfsemi minjavörslunar í Póllandi, Narodowy Instytut Dziedzictwa (NID), þar sem sérfræðingar stofnunarinnar sögðu frá helstu verkefnum og áskorunum.

22.10.2024

Fréttir

Ingimundarhús, byggt 1882 – Oddagötu 1, Seyðisfirði

Húsafriðunarsjóður 2025 - Opnað hefur verið fyrir umsóknir um styrki fyrir árið 2025

Minjastofnun Íslands auglýsir eftir umsóknum um styrki úr húsafriðunarsjóði fyrir árið 2025. Umsóknarfrestur er til og með 1. desember 2024 og stefnt er að því að úthlutun liggi fyrir eigi síðar en 15. mars 2025.

17.10.2024

Fréttir

Fleiri fréttir & tilkynningar

Minjavefsjá
- menningarminjar

Í Minjavefsjánni er að finna upplýsingar um menningarminjar á Íslandi.

Smellið á Íslandskortið til að fara beint inn á Minjavefsjánna.

Athugið að í Minjavefsjánni er ekki tæmandi listi yfir friðaðar og friðlýstar minjar.

Nánar um Minjavefsjá
Áhugavert efni

Á þessari síðu má finna áhugavert efni af ýmsum toga um menningarminjar sem Minjastofnun Íslands hefur staðið fyrir, svo sem myndbönd, jóladagatal, minjar mánaðarins og annað útgefið efni.

Skoða efni
Minjar í hættu

Fornleifar og byggingararfur geta verið í hættu af ýmsum orsökum. Helstu áhrifaþættir í dag eru náttúruvá og framkvæmdir. Landbrot, aurskriður og uppblástur geta valdið óafturkræfum skemmdum á fornleifum og byggingararfi og er mikilvægt að reynt sé að bregðast við yfirvofandi hættu.

Tilkynna minjar í hættu

Friðlýstar minjar

Rútshellir (Hrútshellir) undir Eyjafjöllum

Rútshellir er neðst í fjallshlíð undir Eyjafjöllum. Hann hefur lengi vakið athygli fólks, sumpart vegna legu sinnar, svo nálægt alfaraleið, en hann þykir líka falleg og býsna flókin smíð. Hann er holaður út í fíngert móberg. Sérstakt við hellinn er að enginn strompur skuli vera á honum sem nær upp í gegnum bergið og út. Eftir að fjárhúsið var byggt framan við hellinn um 1920 hefur meginhellirinn verið notaður sem hlaða en fyrir þann tíma fer ekki miklum sögum af hlutverki hellisins.

Húshólmi í Grindavíkurbæ

Kirkjulágar eru rústir vestan við Húshólma. Þeir minna á tvo smáhóla í hrauninu sem myndaðist á 12. öld, Ögmundarhraun. Í neðri láginni er rúst sem talin er vera af kirkju og um hana er bogadreginn garður. Telja sumir að kirkja þessi hafi verið í notkun allt fram til ársins 1563. Í norðurhluta lágarinnar er tóft sem hefur vakið mikla athygli á Húshólmasvæðinu. Þar stóð skáli þegar hraunið rann. Skálinn hvarf ekki alveg heldur rann hraunið umhverfis húsið sem mótar nú útlínur hans.

Betuhús í Æðey

Í norðanverðu Ísafjarðardjúpi kúrir Æðey undir fjöllum Snæfjallastrandar, sem skýlir henni fyrir norðanáttinni. Þar má m.a. finna Betuhús. Sagan segir að hús þetta hafi verið hluti af byggingum sem reistar voru í Reykjanesi við Ísafjarðardjúp í tengslum við saltframleiðslu sem þar fór fram á árunum 1773-1793 samkvæmt fyrirmælum Danakonungs.

Hofstaðir í Mývatnssveit

Á Hofstöðum í Mývatnssveit er að finna einn merkasta minjastað landsins. Þar hefur stærsti þekkti víkingaaldarskáli landsins verið rannsakaður í þrígang. Einnig fannst þar kirkja og kirkjugarður frá 10. öld. Nýlega kom í ljós annað bæjarstæði á Hofstöðum rétt norðan túns þar sem finna má annan víkingaaldarskála ásamt útihúsum og kumlateig. Fjöldi annarra fornleifa er að finna á jörðinni, m.a. flókið og mikið garðakerfi á heiðinni.

Hegningarhúsið í Reykjavík

Hegningarhúsið við Skólavörðustíg í Reykjavík er eitt af þeim húsum sem eru órjúfanlega tengd borgarvitund Reykvíkinga. Það var reist á árunum 1871-1873 og var ekki aðeins tugthús heldur einnig ráð- og dómhús Reykjavíkur. Danski byggingarmeistarinn Klentz er höfundur byggingarinnar. Veggirnir eru tvíhlaðnir úr holtasteinum, lögðum í kalk. Óreglulegt hleðslumynstrið myndar skemmtilega andstæðu við annars rólegar útlínur hússins.

Völundarhúsið í Dritvík

Völundarhúsið í dritvík á Snæfellsnesi Það má segja að mannvirkið sé nokkuð einstakt hér á landi en það er hlaðið steinaröðum sem mynda um 11 hringi sem eru hver innan í öðrum. Brynjúlfur Jónsson frá Minna-Núpi teiknaði það upp um aldamótin 1900. Að sögn heimamanna hefur það verið endurhlaðið, sennilega um miðja 20. öldina. Orðið völundarhús er fyrst notað í rituðum heimildum hér á landi á 14. öld.

Víðimýrarkirkja í Skagafirði

Torfkirkjan á Víðimýri í Skagafirði var reist árið 1834 af Jóni Samsonarsyni smið og alþingismanni frá Keldudal. Líklega hefur kirkja fyrst verið reist á Víðimýri fljótlega eftir kristnitöku í landinu. Samkvæmt elsta máldaga frá um 1318 var kirkja á Víðimýri helguð Maríu guðsmóður og Pétri postula. Víðimýrarkirkja er ein af örfáum torfkirkjum sem varðveist hafa á landinu og er hluti af Húsasafni Þjóðminjasafns Íslands. Torf kirkjunnar er endurnýjað reglulega en hlutar úr timburklæðningu og innviðir eru að mestu upprunalegir. Vegggrind kirkjunnar er úr bindingsverki og er að innanverðu klædd ómáluðu spjaldaþili. Í lofti er reisifjöl á langböndum.

Djáknadys í Hamarsfirði

Djáknadys er strýtumyndaður grjóthaugur, um 2 - 5 m hár og 10 x 15 m að umfangi. Fast neðan við dysina liggur gamall vegslóði sem talinn er hafa verið lagður upp úr aldamótunum 1900. Sagan segir að á þessum stað hafi presturinn á Hálsi og djákninn á Hamri hist og þeir barist til dauða. Voru þeir báðir dysjaðir á staðnum og er nafn Djáknadysjar þannig tilkomið.

Fornminjasjóður 2025

Jóladagatal Minjastofnunar Íslands

Rúnar Leifsson forstöðumaður er fulltrúi Íslands á árlegu málþingi EHHF

Snorri Guðvarðsson og Kristjana Agnarsdóttir hljóta Minjaverndarviðurkenningu Minjastofnunar 2024

Ársfundur Minjastofnunar Íslands 2024 - Að uppgrefti loknum: Miðlun og nýting minjastaða

Alþingisgarðurinn friðlýstur

Fornminjasjóður 2025 - Opnað hefur verið fyrir umsóknir um styrki fyrir árið 2025

Dr. Rúnar Leifsson skipaður í embætti forstöðumanns Minjastofnunar Íslands

Franski sendiherrann í heimsókn á Minjastofnun Íslands

Kynningarferð starfsfólks Minjastofnunar Íslands í Varsjá

Húsafriðunarsjóður 2025 - Opnað hefur verið fyrir umsóknir um styrki fyrir árið 2025

Minjavefsjá- menningarminjar

Áhugavert efni

Minjar í hættu

Friðlýstar minjar

Rútshellir (Hrútshellir) undir Eyjafjöllum

Húshólmi í Grindavíkurbæ

Betuhús í Æðey

Hofstaðir í Mývatnssveit

Hegningarhúsið í Reykjavík

Völundarhúsið í Dritvík

Víðimýrarkirkja í Skagafirði

Djáknadys í Hamarsfirði

Minjavefsjá
- menningarminjar